Research in Psychotherapy and Culture: Exploring Narratives of Identity – sprawozdanie z konferencji
W dniach 11-12 maja 2018 odbyła się w Wilnie konferencja pt. Research in Psychotherapy and Culture: Exploring Narratives of Identity organizowana przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Psychologii Analitycznej (International Association for Analytical Psychology, IAAP), Uniwersytet w Wilnie oraz Litewskie Stowarzyszenie Psychologii Analitycznej (Lithuanian Association of Analytical Psychology, LAAP). Celem konferencji było omówienie wzajemnych powiązań między psychoterapią a kulturą, badaniami i praktyką, a tym samym podjęcie próby głębszego zrozumienia procesu uzdrawiania jednostki i wyzwalania jej kreatywności. Tematyka podejmowana w trakcie prelekcji dotyczyła: odkrywania opowiadań z przeszłości i poszukiwania przejawów self (zarówno indywidualnych, jak i kulturowych), procesu uzdrawiania jednostki i roli psychoterapii w nim, refleksji nad zawodową tożsamością psychoanalityków i rolą kultury w ich pracy. Część prelegentów prezentowała wyniki badań narracyjnych zgodnie z założeniem, że tworzenie narracji i słuchanie ich może być procesem, w którym wyłania się twórcza siła, a jednostka jest świadkiem jej urzeczywistniania się.
Profesor Gražina Gudaitė – przewodnicząca komitetu organizacyjnego konferencji – zaznaczyła, że w ciągu ostatnich dziesięcioleci wyzwania życia w czasach szybkich zmian i potrzeby transformacji, z jakimi spotyka się człowiek w nowoczesnym społeczeństwie, były w centrum wielu dyskusji. Przejście z systemu autorytarnego do demokratycznego, migracje i spotkania różnych kultur umożliwiają pojawienie się nowych modeli relacji i nowych tożsamości. Zdaniem Profesor psychologia analityczna stanowi dobrą podstawę teoretyczną dla zrozumienia procesu indywidualnej transformacji oraz roli kultury w nim.
W trakcie konferencji wystąpiło wielu wybitnych mówców z różnych uniwersytetów. Wśród prelegentów byli między innymi: prof. Joe Cambray, który scharakteryzował nowe możliwości oraz wyzwania psychologii głębi w XXI wieku, dr Murray Stein, który postawił pytanie, czy możliwe są przekonywujące narracje na temat naszej tożsamości w postmodernistycznym świecie, prof. Toshio Kawai, który mówił na temat spektrum autystycznego i jego kulturowych znaczeń, prof. Alessandra de Coro, która zastanawiała się, czy badania prowadzone w obszarze psychoterapii mogą być efektywnie wykorzystanie w kształceniu przyszłych analityków, prof. Verena Kast, podejmująca temat wrażliwości kulturowej w superwizji, prof. Eckhard Frick, który omówił badania nad kompetencją duchową wśród analityków i zastanawiał się, czy możliwe są sposoby jej wspierania. Prelekcje wygłosili także naukowcy i analitycy jungowscy z Europy Wschodniej, w tym między innymi: prof. Danutė Gailienė, która opowiadała o tym, jak radzić sobie z traumą kulturową, prof. Vykintas Vaitkevičius, który scharakteryzował z jungowskiej perspektywy tożsamość litewskich partyzantów, Vsevold Kalinenko, który próbował przybliżyć słuchaczom problem nowo-radzieckiej tożsamości w postsowieckiej Rosji, Vera Zabelina, która opisywała syberyjski szamanizm i jego obecność w snach pacjentów. Wśród prelegentów była także dr Marta Kotarba, członkini Polskiego Towarzystwa Psychologii Analitycznej. Wygłosiła ona referat pt. It hurts not only body… – the serach for soul of young woman with rheumatic diseases, w którym scharakteryzowała wyniki swoich badań narracyjnych, przeprowadzonych wśród młodych kobiet cierpiących na zapalne choroby tkanki łącznej. Wywiady dotyczyły przeżywania siebie i własnego ciała przed, w trakcie i po diagnozie. Omawiając wyniki M. Kotarba zwracała uwagę, że aby zrozumieć złożoność poszukiwania siebie w chorobie należy zrozumieć znaczenia, jakie kobiety przypisują swoim doświadczeniom cielesnym oraz konteksty społeczne, w jakich owe doświadczenia występują. Wyłaniające się kategorie pozostają bowiem w dialektycznym związku z biografiami tych osób, a także wywodzą się z wcześniejszych dyskursów dotyczących roli określonych identyfikacji społecznych, ale – co istotne – nie są przez nie zdeterminowane i mogą być kwestionowane. Celem prezentacji było nie tylko omówienie wyników, ale także próba naszkicowania ramy teoretycznej, dlatego też opisując główną kategorię – zakorzenienia w chwili obecnej, która wyłoniła się z kobiecych narracji o ich życiu z chorobą – prelegentka starała się ją rozumieć jako mechanizm obronny i tłumaczyła przy użyciu teorii kompleksów oraz Cienia, zwracając uwagę na psychosomatyczne i somatopsychiczne aspekty relacji ciała i psychiki.
Konferencja ta była pierwszą z zainicjowanego przez IAAP cyklu pod hasłem: ‘Joint Conferenes IAAP/University’. Marianne Müller, prezes IAAP, otwierając konferencję podkreśliła, że główną ideą tych wydarzeń jest wzmocnienie współpracy między IAAP i uniwersytetami oraz zwiększenie widoczności psychologii analitycznej w środowiskach akademickich, aby pokazać możliwości zastosowania teorii psychologii analitycznej w odniesieniu do badań naukowych, a także aby budować pomost między klinicystami a nauczycielami akademickich. Cykl konferencji ma również na celu ułatwienie studentom uniwersyteckim głębszego poznania psychologii analitycznej. Kolejne wydarzenie tego typu przewidziane jest w październiku 2018 roku w Szwajcarii – gospodarzem będzie wówczas Uniwersytet w Basel, a wiodącym tematem – teoretyczne podstawy psychologii analitycznej.
